خبرگزاری فارس - ساعت 14:10 - 14/7/1389

خبرگزاري فارس: يک کارشناس مسائل فرهنگي گفت: موج شبه روشنفکري و احاطه آن بر هنر کشورمان، سبب ناديده گرفتن حماسه‌ شد؛ در نتيجه آن بخش از حماسه برجسته شد که عليه دفاع نيز سخناني را مطرح مي‌کرد و از همين زاويه دفاع و حماسه‌هاي ملت ايران به نوعي جنگ معرفي شد.

محمدتقی فهیم منتقد سینما و کارشناس مسائل فرهنگی در گفت‌وگو با خبرنگار ایثار و شهادت باشگاه خبری فارس «توانا» اظهار داشت: تمام ملت‌های دنیا که جنگ‌های دفاعی را تجربه کردند، به نحوی با حماسه آشنا هستند و ویژگی‌هی آن را می‌دانند ولی آن چیزی که در کشور ما حماسه را متفاوت کرده، محتوای خلق حماسه و انگیزه‌های ملت ایران بوده است.
وی با اشاره به این که فتح خرمشهر یا شکستن حصر آبادان، دارای ویژگی‌های متفاوت از حماسه‌های خلق شده در دنیا است، گفت: در دفاع مقدس آن چیزی که به همه انگیزه می‌داد، فرهنگ ماورایی و معنوی بود که سبب خلق چنین حماسه‌هایی شد.

* گرایش هالیوودی ایجاد شده بعد از جنگ، هنر را از حماسه دور کرد

این کارشناس مسائل فرهنگی با بیان این که بازتاب حماسه در هنر بعد از جنگ نفی شده است، عنوان کرد: وقتی جامعه پس از جنگ به سمت مصرف‌گرایی سوق پیدا کرد، گرایشات هنری نیز به سمت نفی حماسه حرکت کرد.
فهیم با اشاره به اینکه بخش اصلی سینما به سینمای ضد جنگ تبدیل شده است، تصریح کرد: ضد جنگ نیز از نگاه ما نیز وجود دارد و ما نیز جنگ را رد می‌کنیم اما گرایشی آمریکایی در هنر ایران به تأسی از هنری که در هالیوود وجود داشت، شدت گرفته است.
وی تاکید کرد: جریان روشنفکری آمریکا علیه جنگ طلبی به مقابله هنر برخواست و بر همین اساس در آن جا ضد جنگ معنا پیدا کرد ولی با وجود اینکه هنر کشور ایران حماسه 8 سال دفاع را در اختیار داشت، دست به کپی‌ کاری زد و عنوانی تحت ضد جنگ را در هنر رواج داد.
این کارشناس مسائل فرهنگی، خاطرنشان کرد: از آنجایی که تفکر ضد جنگ در فضای هنری کشور رواج پیدا کرده است، هنر حماسی به تأسی از روشنفکران آمریکایی در دل این موج رنگ باخت و دیگر حماسه‌ها به درام و تراژدی تبدیل نشد و قهرمانان خود را از دست داد.

*احاطه روشنفکری در هنر، دفاع ملت ایران را نیز نوعی جنگ تعبیر کرد

فهیم اظهار داشت: آن چیزی که حماسه را معنا‌دار می‌کند، قهرمان آن حماسه است. وقتی از شاهنامه، رستم و سهراب گرفته شود معنای حماسه نیز از شاهنامه گرفته می‌شود.
وی تأکید کرد: به علت اینکه قهرمانان واقعی که اتفاقات بزرگی را در حماسه 8 سال دفاع مقدس خلق کردند از هنر ما حذف شدند، معنای حماسی نیز از هنر ملت ایران گرفته شد.
فهیم گفت: این موج شبه روشنفکری و احاطه آن بر هنر کشورمان، سبب نادیده گرفتن حماسه‌ شد؛ در نتیجه آن بخش از حماسه برجسته شد که علیه دفاع نیز سخنانی را مطرح می‌کرد و از همین زاویه دفاع و حماسه‌های ملت ایران به نوعی جنگ معرفی شد.

*جوان امروز برای همذات‌پنداری به شخصیت‌های برجسته نیازمند است

این کارشناس مسائل فرهنگی افزود: جوان امروز برای همذات‌پنداری به شخصیت‌های برجسته نیازمند است، گذشتگان ما نیز با قهرمانان خود ارتباط برقرار می‌کردند و خوبی و بدی‌ها را در قامت این قهرمانان می‌دیدند اما هنر ما در این سال‌ها، فاقد این عناصر شده است.
فهیم با اشاره به این که حماسه در هنر فعلی غیرقابل دسترسی شده است، عنوان کرد: نیاز است تا موج دوباره‌ای ایجاد کنیم تا آثار بدون قهرمان ارزش‌گذاری نشوند.
وی عنوان کرد: شاید کسی بخواهد فیلم یا کتابی از جیب خود با مضمون ضد دفاع بسازد اما چیزی که مورد حمایت دولت و نظام قرار می‌گیرد باید آثاری باشند که حماسه‌های ملت ایران را به نسل امروز انتقال دهد.
این کارشناس مسائل فرهنگی تأکید کرد: برای تقویت جبهه جنگ نرم، جوانان امروز نیازمند الگو و مدل هستند که با چند فیلم بدلی قطعا این الگو سازی متحقق نخواهد شد.

*هنرمندان ما حماسه‌های واقعی ملت ایران را رها کرده‌اند

فهیم با طرح این سؤال که چرا سینمای آمریکا به این میزان مورد توجه جوانان قرار می‌گیرد، ادامه داد: سینمای هالیوود قهرمانان ساختگی خود را به گونه‌ای باور‌پذیر در فیلم‌هایش نمایش می‌دهد که مدلی برای جوانان می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: دنیا از نیستی برای ساختن قهرمان بهره می‌گیرد ولی هنرمندان ما حماسه‌های واقعی ملت ایران را رها کرده‌اند و به سمت الگوبرداری از نمونه‌های مرتجع هالیوودی روی آورده‌اند.
این کارشناس مسائل فرهنگی در ادامه گفت: در عرصه هنر، هنرمندان باید دغدغه موضوعاتی را که به آن می‌پردازند، داشته باشند و نسبت به آن موضوع وفاداری نشان دهند و بدانند که ضرورت پرداختن به حماسه به چه میزانی است.
فهیم اظهار داشت: هنرمند باید با تمام وجود موضوع حماسه را درک کرده باشد، اگر «جنگ و صلح» را تولستوی خلق می‌کند نه برای این است که صرفا حاضر در منازعات فیزیکی آن دوران بوده است بلکه به واقع آن را می‌شناسد.
وی عنوان کرد: برای رسیدن به این مرحله باید در گرایش پژوهش و تحقیق سرمایه‌گذاری کرد تا نویسندگان علاوه بر دغدغه‌های فردی دست مایه‌هایی را در اختیار داشته باشند تا بتوانند با موضوعات موردنظر آشنا شوند.

*بیماری اساسی هنر، در بخش آکادمیک است

این کارشناس مسائل فرهنگی با اشاره به این که بیماری اساسی ما در زمینه هنر، بخش آکادمیک است، افزود: نسل جوان آرمان‌خواه است و به واسطه دلبستگی کمتر به دنیا، به دنبال خلق اثرهای حماسی در تمام موضوعات است اما در بخشی که باید آموزش ببینند و به افکارشان عمق داده شود، با بیماری مواجه است.
فهیم تصریح کرد: دانشگاه‌های آموزشی کشور بعد از جنگ به تبعیت از حوزه‌های سیاسی کشور درگیر روزمرگی شدند و کلاس‌ها تبدیل به شغلی شد که مدتی وقت دانشجو را به خود اختصاص می‌داد.
این کارشناس مسایل فرهنگی خاطرنشان کرد: دانشکده هنر به چه میزان توانسته است هنرمندی تربیت کند که امروز هنرش به درد مردم ‌بخورد و بتواند با مخاطبان جهانی در دنیا ارتباط برقرار ‌کند؟
فهیم گفت: اگر افرادی توانسته‌اند آثاری خلق کنند که روحیه حماسی در آثارشان متبلور است، به طور تجربی توفیقاتی را کسب کرده‌اند.
وی عنوان کرد: فیلمسازان جوان دانشکده هنر در محافل عروسی به فیلمبرداری مشغول هستند در حالی که حوزه هنر ما، فاقد افرادی است که با تلفیق دانش و تجربه آثاری موفق خلق کنند.

* نسبت به آینده هنر انقلاب اسلامی خوش‌بین هستم

این کارشناس مسایل فرهنگی در خصوص آینده هنر انقلاب اسلامی، افزود: بنده بسیار خوش‌بین هستم زیرا بسیاری از مدیران کلیدی مملکت به این واقعیت رسیدن که باید تغییر و تحولی اساسی در این بخش‌ها ایجاد شود.
فهیم گفت: همواره کشمکش‌های سیاسی وقت مسئولان را می‌گرفت و آنها را درگیر حوزه‌هایی می‌کرد که به دنبال تثبیت جناح خودشان بودند ولی در حال حاضر، این الزام به وجود آمده است که نبرد فعلی، نبرد نرم است.